Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 03.01.2022 tarihinde İhracat Genelgesi’ne EK MADDE 1 hükmü eklenmiştir. Aynı gün içerisinde TCMB tarafından anılan hükmün yürürlüğünü sağlamak amacıyla “İhracat Genelgesinin Ek 1İnci Maddesi Kapsamında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına Yapılacak Döviz Satışına İlişkin Uygulama Talimatı” da yayınlanmıştır.
Söz konusu hüküm “Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin %25’i İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.” şeklinde düzenlenmiştir. Yukarıda anılan uygulama talimatı ile hüküm birlikte değerlendirildiğinde İBKB (İhracat Bedeli Kabul Belgesi) veya DAB (Döviz Alım Belgesi) düzenlenirken esas alınan döviz cinsinden bedellerin %25 oranına karşılık gelen miktarı İBKB veya DAB düzenleyen banka tarafından ihracat yapan şirketten işlemin yapıldığı gün için TCMB tarafından açıklanan döviz kuru alış tutarı üzerinden TCMB’ye satılmak üzere satın alınacaktır. Hesaplanan tutarın döviz alış kuru üzerinden tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk Lirası olarak ödenecektir.
Uygulama talimatı yayınlandığı tarih olan 03.01.2022 tarihinde yürürlüğü girmiş bulunup bu tarihten itibaren düzenlenen İBKB ve DAB belgeleri üzerinde uygulama alanına sahiptir. Bununla birlikte uygulama talimatının 5.maddesine göre bahse konu hüküm yalnızca ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden İBKB veya DAB’a bağlanan ihracat bedeli dövizlerini kapsamaktadır.
Ayrıca bankalara hükmün uygulanması sürecinde gerçekleştirilecek her işlem bakımından suç gelirlerinin aklanması ve terörün finansmanının önlenmesine ilişkin ulusal ve uluslararası standartlara uygunluğa dair kontrol yükümlülüğü de öngörülmüştür. Bankanın, bu talimat kapsamında gerçekleştirilen işlemlerde anılan standartların ihlal edildiğini tespit etmesi halinde durum derhal TCMB’ye bildirilecektir.
Getirilen yeni hükmün değerlendirmesi sonucunda görülmektedir ki hüküm ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz rezervlerinin arttırılması ve ihracat bedellerinin finansal sistem içerisinde değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
